Blog

Przechowywanie ładunków, czyli inaczej ich magazynowanie jest niezwykle istotnym procesem, którego nie można pozostawić przypadkowi. Istnieją różne rodzaje magazynów, które mają za cel jak najlepsze dopasowanie przestrzeni do charakteru składowanych ładunków, ich wymagań oraz zagwarantowanie bezpieczeństwa zarówno towarom, jak i obsługującym je pracownikom. Poniżej przedstawimy podstawową klasyfikację magazynów oraz opiszemy pokrótce najważniejsze cechy każdego z nich.

W poprzednim artykule skupiliśmy się na zagadnieniu gospodarki magazynowej i sprawnego zarządzania. Mogliście dowiedzieć się z niego jak ważną funkcję pełni odpowiednie wyposażenie oraz wdrożenie właściwych systemów zarządzania. Dziś przyjrzymy się bliżej temu, jak duże znaczenie ma konkretny typ magazynu oraz warunki, jakie w nim panują.

Z czego składa się magazyn?

Pomimo różnic, w większości magazynów można wyróżnić dokładnie te same elementy, do których należą:

• powierzchnia składowa netto – zajmowana przez przechowywane ładunki, takie jak jednostki ładunkowe, wyroby stalowe, czy trwałe elementy budowlane. W zależności od rodzaju magazynu, powierzchnia ta może być dostosowana do różnych warunków przechowywania, jak w przypadku magazynów zamkniętych, półotwartych lub otwartych;
• powierzchnia przeznaczona do odbierania oraz wydawania ładunków – istotna w efektywnym zarządzaniu procesem magazynowania. Typy magazynów takie jak: magazyny dystrybucyjne oraz dostawcze często mają rozbudowane strefy odbioru i wydawania towarów, umożliwiając szybki przepływ towarów w łańcuchu dostaw;
• powierzchnia komunikacyjna – obejmuje drogi magazynowe, które muszą być przystosowane do obsługi pojazdów, jak wózki widłowe, a także systemów transportowych. W przypadku magazynów wysokiego składowania czy magazynów zautomatyzowanych bardzo ważne jest, aby drogi transportowe były odpowiednio szerokie, co ułatwia bezpieczne przemieszczanie ładunków na dużej wysokości;
• powierzchnia administracyjno-biurowa – przeznaczona na zarządzanie procesami magazynowymi oraz obsługę dokumentacji, co jest kluczowe w magazynach o różnym przeznaczeniu, którymi są np. magazyny produkcyjne, magazyny specjalne czy magazyny chłodnicze. W magazynach niezmechanizowanych oraz zmechanizowanych, właściwe zarządzanie przestrzenią administracyjną sprzyja efektywnemu operowaniu całym systemem.

Ważne, aby każda z tych stref była odpowiednio przygotowana i czytelnie oznaczona, tak aby składowanie oraz przewożenie ładunków przebiegało nie tylko sprawnie, ale i bezpiecznie.

Rodzaje magazynów – podział podstawowy

Klasyfikacja magazynów jest złożona. Dla lepszego zrozumienia tematu na początek przedstawimy, jak wygląda podstawowy podział magazynów i na jakiej podstawie się go dokonuje.

W celu składowania towarów wyróżnia się rodzaje magazynów ze względu na:

• konstrukcję,
• wysokość składowania,
• funkcję,
• obszar prowadzonych działań,
• rodzaj produktów.

Co istotne- magazyn umieszczony w jednej klasyfikacji, może także zostać wspomniany w innej, ze względu na swoje charakterystyczne cechy oraz warunki i zadania, jakie spełnia.

Podział magazynów ze względu na konstrukcję

W tej klasyfikacji można mówić o 3 rodzajach magazynów, które różnią się między sobą specyficznym wyglądem oraz sposobem zagospodarowania terenu. Są to:

• magazyny zamknięte – należące do najbardziej tradycyjnych konstrukcji, przyjmują postać wielkopowierzchniowych hal magazynowych, zamkniętych budynków, w których składowane ładunki są całkowicie odizolowane od warunków atmosferycznych. Magazyny zamknięte dzielą się na naziemne: jednopiętrowe lub wielopiętrowe oraz podziemne: piwnice, kopce, bunkry;
• magazyny półotwarte – nie posiadające wszystkich cech magazynów zamkniętych a jedynie ich część. W przeważającej większości są to zadaszone wiaty (osłonięte 1-3 ścian lub całkowicie nieosłonięte), w których trzeba liczyć się z ryzykiem zmiany temperatur, czy możliwością przedostania się wilgoci;
• magazyny otwarte – organizowane na całkowicie otwartej, nieosłoniętej przestrzeni, głównie na wyrównanych lub wybetonowanych placach; są najtańsze w utrzymaniu, jednak wybierając je należy pod uwagę wziąć klimat, jak i rodzaj magazynowanych towarów. Bez obaw można składować na nich kontenery i inne wielkogabarytowe ładunki. Magazyn otwarty idealnie nadaje się do przechowywania produktów o ograniczonej odporności na warunki atmosferyczne.

Rodzaj przechowywanych ładunków musi ściśle współgrać z normami dotyczącymi składowania konkretnych towarów, np. świeżych owoców nie można składować w magazynach otwartych, a umieszczenie kontenerów w magazynach zamkniętych mogłoby być kłopotliwe.

Klasyfikacja magazynów z uwagi na wysokość składowania

W przypadku tej klasyfikacji, na rodzaj magazynu wpływ ma głównie jego budowa oraz zamontowane wewnątrz regały i innego typu konstrukcje odpowiadające za przechowywanie ładunków. Na tej podstawie wyróżnia się:

• magazyny niskiego składowania – gdzie ładunki są składowane na wysokości nie wyższej niż 4,2 metra. Takie magazyny są często wykorzystywane w magazynach dostawczych oraz dystrybucyjnych, w których obsługuje się towary przy użyciu prostych urządzeń, takich jak wózki paletowe elektryczne. Ten typ magazynu świetnie sprawdza się do przechowywania towarów odpornych na warunki środowiskowe oraz jednostek ładunkowych, a także w magazynach produkcyjnych, gdzie procesy są uproszczone.
• magazyny średniego składowania – przeznaczone do składowania towarów na poziomie od 4,2 do 7,2 metra. W takich magazynach często stosuje się systemy półkowe, a towary takie jak produkty różnych firm czy wyroby gotowe są składowane w sposób umożliwiający ich szybką obsługę i przygotowanie do dalszego transportu. Magazyn półotwarty, stosowany na place składowe, może być również przykładem magazynu średniego składowania, przechowującego towary odporne na zmienne warunki atmosferyczne, jak np. materiały budowlane.
• oraz magazyny wysokiego składowania – w tego typu magazynach ładunki są przechowywane na wysokości powyżej 7,2 metra. Stosuje się tu zaawansowane rozwiązania technologiczne, takie jak wózki widłowe wysokiego składowania oraz magazyny zmechanizowane lub zautomatyzowane, co umożliwia sprawne składowanie dużej ilości towarów na minimalnej powierzchni. Magazyny wysokiego składowania są często spotykane w miejscach takich jak: w terminale kontenerowe oraz magazyny zamknięte, gdzie wymagane jest efektywne wykorzystanie przestrzeni do przechowywania różnych rodzajów towarów, w tym towarów wymagających specjalnych warunków, jak np. w magazynach chłodniczych czy magazynach specjalnych.

Jak widać, poszczególne rodzaje magazynów w tym przypadku wymagają użycia konkretnych, przystosowanych do radzenia sobie z konkretnymi wysokościami roboczymi, urządzeń.

Rodzaje magazynów pod względem funkcji

Magazyny, choć ich cel jest podobny – czyli składowanie, mogą pełnić różnorakie funkcje. Ze względu na przeznaczenie można mówić o magazynach:

• kontenerowych – jak sama nazwa wskazuje, służących do przechowywania kontenerów,
• dostawczych – gdzie składuje i przechowuje się towary, do czasu uzyskania zamówień na nie,
• produkcyjnych – służących do bezpośredniego zaopatrywania przedsiębiorstw produkcyjnych,
• dystrybucyjnych – w przeciwieństwie do magazynów dostawczych, w magazynach dystrybucyjnych składuje się towary różnych firm, gdzie następnie są kompletowane w celu sprzedaży detalicznej,
• oraz przeładunkowych – zlokalizowanych głównie w portach lub pomiędzy dużymi miastami, gdyż pełnią jedynie funkcje polegającą na tymczasowym przechowywaniu towarów, w przypadku gdy muszą one zmienić sposób transportu.

Ponadto, w tej kategorii wyróżnia się także magazyny celne, w których składuje się ładunki, do czasu przepuszczenia ich przez służby celne na granicy państw.

Typu magazynów wyróżniane na podstawie obszaru działań

Pod względem zakresu obszaru działań wyróżnia się następujące rodzaje magazynów:

• centralne (inaczej główne) – do nich dostarczana jest największa liczba asortymentu zarówno z kraju, jak i zza granicy,
• regionalne – stanowią zazwyczaj magazyny przeładunkowe pomiędzy zakładowymi a wysyłkowymi,
• zakładowe (produkcyjne) – usytuowane bezpośrednio przy zakładach produkcyjnych, w celu składowania ich wyrobów oraz fabrykantów,
• wysyłkowe – które przynależą i są podporządkowane konkretnym rejonom sprzedaży.

Oczywiście, jak we wszystkich powyższych przypadkach, także ten podział może być płynny i np. magazyn produkcyjny może pełnić jednocześnie funkcje magazynu wysyłkowego itp.

Podział magazynów ze względu na rodzaj składowanych produktów

Ostatnia klasyfikacja jaką zaprezentujemy jest podział magazynów pod względem składowanych w nich produktów. W tym przypadku wyróżnia się magazyny:

• składujące jednostki ładunkowe – czyli ładunki umieszczone na paletach,
• przechowujące towary sypkie – najczęściej luzem, np. w dużych silosach,
• magazynujące gazy oraz ciecze – zazwyczaj w dużych zbiornikach przemysłowych,
• magazyny specjalne – przeznaczone dla materiałów niebezpiecznych, w tym łatwopalnych czy wybuchowych.

W celu składowania towarów o różnym stanie skupienia czy różnych gabarytach konieczne jest odpowiednie przystosowanie zarówno powierzchni magazynowych, jak i urządzeń, tak aby mogły one sprawnie obsługiwać i wydawać ładunki.

Podsumowanie

Jak zajmując się składowaniem spośród wielu magazynów zadecydować o tym, który system składowania będzie najlepszy? Należy przede wszystkim zwrócić uwagę na zastosowanie magazynu oraz jego główny cel czy lokalizację, a także wziąć pod uwagę wielkość obszaru powierzchni składowej i typ towarów, które będą docelowo przechowywane.
Po zebraniu wszystkich tych danych należy zadbać o właściwe wyposażenie, wprowadzenie dróg transportowych o właściwej szerokości, prawidłowe oznakowanie wszystkich stanowisk oraz wybór odpowiednich urządzeń do obsługi towarów w magazynie.